Giải phẫu bệnh và Tế bào học là khoa học các tổn thương của các cơ quan, mô, tế bào(vi thể) đến các bào quan trong tế bào, tìm hiểu mối liên quan mật thiết giữa biến đổi hình thái và các rối loạn chức năng, góp phần nâng cao chất lượng chẩn đoán, phòng bệnh và điều trị.
Khoa GIẢI PHẪU BỆNH – TẾ BÀO HỌC là cơ sở làm các xét nghiệm sinh thiết, tế bào học, mô bệnh học.

     1. Lịch sử hình thành và phát triển:
Từ năm 2002 đến năm 2009 Giải phẫu bệnh – Tế bào học là một bộ phận của khoa Xét Nghiệm.
Được sự quan tâm sâu sắc của Sở y tế và Ban Giám đốc bệnh viện, khoa Giải phẫu bệnh – Tế bào học Bệnh việ đa khoa Tỉnh Hà Giang đã chính thức được công bố thành lập vào ngày 01/01/2010. Từ khi thành lập khoa đến nay toàn thể cán bộ nhân viên trong khoa đã có nhiều nỗ lực tích cực, hoàn thành tốt công việc của khoa và các chỉ tiêu lãnh đạo bệnh viện giao phó.
2. Cơ cấu tổ chức khoa phòng:
     Nhân lực của khoa gồm:
        01 bác sỹ trưởng khoa
        01 cử nhân điều dưỡng trửng.
        01 kỹ thuật viên xét nghiệm.
        02 điều dưỡng đã được gửi đi đào tạo tại Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Việt Đức.
Khoa được xây dựng theo tiêu chuẩn các la bô gồm:
       Buồng khám chọc hút khối u, hạch chẩn đoán tế bào học.
       Buồng nhận và xử lý bệnh phẩm.
       Buồng cắt nhuộm tiêu bản.
       Buồng đọc tiêu bản.
       Buồng lưu trữ blốc, tiêu bản.
3. Chức năng, nhiệm vụ khoa Giải phẫu bệnh – tế bào học:
Chẩn đoán bệnh ung thư và bệnh lý khác....
4. Hoạt động chuyên môn:
4.1 Cơ sở vật chất:
    - Kính hiển vi có gắn camera chụp hình nối hệ thống vi tính để in kết quả có ảnh chụp vi thể và hội chẩn qua mạng với các Bệnh Viện Trung ương như Bệnh Viện Việt Đức, Bệnh Viên Bạch Mai.
    - Máy xử lý mô tự động.
    - Máy đúc bệnh phẩm (Bệnh Viện Việt Đức tặng)
    - Máy cắt lạnh phục vụ cắt bệnh phẩm trong lúc bệnh nhân đang phẫu thuật, trả kết quả trong vòng 20 phút.
    - Máy cắt lát mỏng bệnh phẩm bán tự động.....
    - Trang thiết bị của các phương pháp nhuộm.
4.2 .Hoạt động chuyên môn:
4.2.1. Chẩn đoán Tế bào học:
     Là kỹ thuật đơn giản thực hiện nhanh (kết quả có trong vòng 60 phút), ít tai biến, cho kết quả chính xác về định hướng và quyết định cho điều trị như các khối u lành tính, ung thư giai đoạn sớm.......
    * Chọc hút nhuộm chẩn đoán tế bào học cho tất cả các tổn thương sờ thấy đượcnhư tổn thương u, bướu, hạch...
    * Trực tiếp làm thủ thuật chọc hút và chẩn đoán tế bào học các tổn thương ở các tạng sâu trong lồng ngực và ổ bụng dưới hướng dẫn của siêu âm như chọc tổn thương ở gan, phổi, thận, trung thất, u sau phúc mạc, tụy......
    * Chẩn đoán tế bào học của tế bào bong như tế bào dịch các khoang trong cơ thể, tế bào các hốc tự nhiên gồm miệng, âm đạo, cổ tử cung ( Pap'smear), dịch tiết núm vú, dịch chải rửa phế quản.
4.2.2. Chẩn đoán mô bệnh học.
    Là kỹ thuật chẩn đoán xác định bệnh qua các bệnh phẩm phẫu thuật, sinh thiết (tiêu chuẩn vàng của chẩn đoán bệnh).
Các bệnh phẩm sau khi phẫu thuật, tiểu phẫu, bấm sinh thiết sẽ được cắt lọc lấy mẫu xử lý qua quá trình cố định tế bào và cấu trúc mô, Sau đó được cắt mỏng thành các lát cắt dày khoảng 2 .... m, nhuộm màu và quan sát dưới kính hiển vi để xác định bản chất của tổn thương về mặt tế bào ( tổn thương mức đọ nhan và bào tương tế bào), qua đó cho chẩn đoán chính bệnh để quyết định điều trị tiếp theo cho người bệnh.
5. Hướng phát triển triển.
    Tiếp tục nâng cao chất lượng tiêu bản và chất lượng chẩn đoán.
    Kết hợp với khoa Chẩn đoán hình ảnh triển khai phương pháp sinh thiết lõi bằng kìm sinh thiết dưới siêu âm, CT Scanner để lấy mẫu chẩn đoán xác định bằng mô bệnh học
    Triển khai phương pháp hóa mô miếm dịch vào chẩn đoán giải phẫu bệnh thường quy.
    Tiếp tục hợp tác với các bệnh viện trung ương để hội chẩn qua mạng nhằm nâng cao chất lượng chẩn đoán và học hỏi kinh nghiệm.

 Một số hình ảnh hoạt động của khoa